Μπροστά στο περιβαλλοντικό αδιέξοδο των μεγάλων πόλεων, υπάρχει το όραμα των «πράσινων πόλεων», μια ρεαλιστική διέξοδος αλλαγής κατεύθυνσης των επενδύσεων και του καταναλωτικού προτύπου.
Συνδέεται άμεσα με την πράσινη ζήτηση σε υγιεινά και ωφέλιμα προϊόντα και υπηρεσίες, με την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την οικοδιαχείριση του νερού, με τα βιοκλιματικά κτίρια και την εξοικονόμηση της ενέργειας, με την πολιτική για τις «πράσινες πόλεις» και την ανακύκλωση με την οικοπροστασία των δασών και της θάλασσας. Με την αξίωση για καθαρό περιβάλλον και υγεία.
Το κέρδος έτσι, είναι διπλό. Αφενός έχουμε ενεργητική προωθητική διαδικασία για την προστασία του περιβάλλοντος κι αφετέρου πράσινη ανάπτυξη που εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα των οικοσυστημάτων.
Η επιχειρηματικότητα στον τομέα της ενέργειας διευκολύνεται σε μεγάλο βαθμό από την ανάγκη μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα, το πετρέλαιο και τον άνθρακα προς την ενέργεια από τον ήλιο και την αξιοποίηση της τεχνολογίας του υδρογόνου.
Η διασπορά των επενδύσεων στις ήπιες μορφές ενέργειας από δήμους προς στις μικρές επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά μπορεί να αναζωογονήσει τις τοπικές κοινωνίες.
Προσεγγίζουμε το ζήτημα από αυτή τη σκοπιά, γιατί η πράσινη ανάπτυξη, χωρίς τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας είναι ελλειμματική. Περιορίζει τους ανθρώπινους πόρους, τις κινητήριες δυνάμεις και το τελικό όφελος στην τοπική κοινωνία.
Η ζεύξη της πράσινης ανάπτυξης με την κοινωνική οικονομία
Η οριζόντια συνεργασία των κοινωνικών δικτύων και των οργανώσεων περιβάλλοντος με τους φορείς της Τ.Α. αποτελεί το κλειδί για να ευοδωθεί τόσο η υπόθεση της οικοπροστασίας, όσο και η πράσινη επιχειρηματικότητα που είναι η κινητήρια δύναμη για να έχουμε ένα βιώσιμο αστικό περιβάλλον. Αποτελούν, δηλαδή, δύο αλληλένδετες έννοιες.
Δεν μπορούμε να έχουμε την επιθυμητή προστασία του περιβάλλοντος, όπως για παράδειγμα, την μείωση της αστικής ατμοσφαιρικής ρύπανσης εάν δεν κινητοποιήσουμε οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους μέσω της εξοικονόμησης ενέργειας και της πράσινης ανάπτυξης (το λεγόμενο κοινωνικό κεφάλαιο). Και δεν μπορούμε να κινητοποιήσουμε πόρους και πολιτικές σε ικανό βαθμό εάν δεν κινητοποιηθούν τοπικές κοινωνίες και τοπική αυτοδιοίκηση για να «καλλιεργήσουν» το έδαφος τόσο της ζήτησης όσο και της επιχειρηματικότητας προς αυτή την κατεύθυνση.
Νέες τεχνολογίες και νέες συλλογικότητες
Στο άμεσο μέλλον, χωρίς την άμεση μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις ήπιες μορφές ενέργειας, το επακόλουθο της ενεργειακής κρίσης, η κατάρρευση των συστημάτων, θα είναι ο χειρότερος εφιάλτης στην παγκόσμια κοινωνία, με αλυσιδωτές επιδράσεις και στην παγκόσμια οικονομία. Καμία τύπου αγορά από μόνη δεν μπορεί να δώσει τη λύση χωρίς την πολιτική.
Η γεωγραφική ανισοκατανομή των ενεργειακών πόρων του πετρελαίου και φυσικού αερίου, είναι το σύνδρομο μιας παγκόσμιας ιδεολογικής ηγεμονίας της οικονομικής ολιγαρχίας, που για τη διατήρηση των προνομιών της, θέτει σε κίνδυνο ολόκληρο τον πλανήτη, μέσα από ένα σύστημα εξουσίας που ελέγχεται από τα μονοπωλιακά συμφέροντα. Αυτό αναγκαστικά αλλάζει και θα αλλάξει περισσότερο επιτακτικά στο μέλλον.
Στην παρούσα ιστορική φάση, η δικαιότερη κατανομή των ενεργειακών πόρων δεν είναι μόνο ζήτημα ηθικής επιταγής, αλλά και τρόπος αντιμετώπισης της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και φτώχειας ως απειλής που εκδηλώνεται αυτό τον καιρό στη μητρόπολη του συστήματος στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα με το φάσμα της πτώχευσης.
Οι πολιτικές για το αστικό περιβάλλον και την πράσινη ανάπτυξη δεν γίνονται σε αυτόματο πιλότο. Χρειάζονται τα κοινωνικά δίκτυα και η προώθηση της συμμετοχικής δημοκρατίας στη βάση να γίνει πράξη η πράσινη ανάπτυξη με δημιουργικές πρωτοβουλίες
Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ανακύκλωση
Οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί που δραστηριοποιούνται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (όπως η αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας μέσω φωτοβολταϊκών συστημάτων, της αιολικής ενέργειας μέσω κατασκευής αιολικών πάρκων κ.ά.) είναι μια από τις πιο ελπιδοφόρες εφαρμογές της κοινωνικής οικονομίας, τόσο γιατί η ενεργή συμμετοχή των πολιτών είναι καθοριστικός παράγοντας για την αντιστροφή των καταστροφικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής παγκοσμίως, αλλά και γιατί ο συνδυασμός του συστήματος των εγγυημένων τιμών με το συνεταιριστικό μοντέλο και τα σωστά χρηματοδοτικά εργαλεία, μπορούν να αποτελέσουν μια ρεαλιστική απάντηση στην κλιμακούμενη οικονομική κρίση και δίοδο ανάκαμψης των τοπικών οικονομιών.
Αυτή η στρατηγική θα είναι προς όφελος της κοινωνίας, διότι θα μπορούν να διαμορφωθούν εκατομμύρια θέσεις εργασίας και βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες σε τοπικό επίπεδο, με αποκεντρωμένα συστήματα και με τη συμμετοχή κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων παραγωγής ενέργειας.
Γιο παράδειγμα, κοινωνικοί συνεταιρισμοί δραστηριοποιούνται στη «Διαχείριση απορριμμάτων, αποβλήτων και υδάτινων πόρων». Πιο συγκεκριμένα, μέσω των επιχειρήσεων αυτών, επιτυγχάνεται η προστασία του περιβάλλοντος από αέριους ρίπους, η αξιοποίηση των ανακυκλώσιμων υλικών για την παραγωγή βιομάζας και βιοαερίου, η αφαλάτωση υπογείων και θαλάσσιων υδάτων, η αξιοποίηση επικίνδυνων και μη επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων με τη μετατροπή τους σε εναλλακτικό καύσιμο – πρώτη ύλη για άλλες δραστηριότητες και εμπορεύσιμα παραπροϊόντα κ.ά.
