η δυνατότητα λήψης έστω και ενός ελάχιστου, για τη διαβίωσή τους, ποσού 360 ευρώ τον μήνα μπορούν να λάβουν όσοι είναι άνω των 67 ετών και, μεταξύ άλλων, δεν δικαιούνται να λάβουν κύρια σύνταξη είτε από την Ελλάδα είτε από το εξωτερικό.
Συνολικά, για τη λήψη της πάλαι ποτέ γνωστής σαν «σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων» απαιτείται οι ενδιαφερόμενοι να πληρούν συνολικά επτά βασικούς όρους, βάσει της ισχύουσας μνημονιακής νομοθεσίας. Η σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων έως πριν από δύο χρόνια αποδιδόταν από τον τ. ΟΓΑ.
Πλέον, έχει μετονομαστεί σε Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων και χορηγείται από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ). Συνολικά, τη σύνταξη – επίδομα υπερήλικων ανασφάλιστων λαμβάνουν 26.703 άτομα.
Ο λόγος για τον οποίο το εν λόγω επίδομα-σύνταξη δικαιούνται λίγοι υπερήλικες είναι οι ιδιαίτερα επαχθείς όροι χορήγησής του, βάσει της κείμενης μνημονιακής νομοθεσίας.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον νόμο, το επίδομα δίνεται στους ανασφάλιστους υπερήλικες και σε αυτούς που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης εφόσον, όμως, πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
1. Εχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους.
2. Δεν λαμβάνουν ή δεν δικαιούνται να λάβουν σύνταξη από το εξωτερικό ή οποιαδήποτε ασφαλιστική ή προνοιακή παροχή από την Ελλάδα, μεγαλύτερη από 360 ευρώ. Αν η σύνταξη αυτή ή παροχή από δημόσιο φορέα που λαμβάνουν είναι μικρότερη από το επίδομα των 360 ευρώ, δικαιούνται το ποσό της διαφοράς που προκύπτει μετά την αφαίρεση του ποσού της σύνταξης ή παροχής που λαμβάνουν από το επίδομα.
Σε περίπτωση μεταβολής του ποσού της σύνταξης ή της παροχής που λαμβάνουν από το εξωτερικό ή την Ελλάδα, οι δικαιούχοι υποχρεούνται να το δηλώσουν αμέσως, προκειμένου να τροποποιηθεί αναλόγως το ποσό του επιδόματος. Για όσους λαμβάνουν σύνταξη ή άλλη παροχή από οποιονδήποτε φορέα του εξωτερικού, η νομισματική ισοτιμία λαμβάνεται υπόψη την πρώτη εργάσιμη ημέρα του έτους κατά τη χορήγηση, την επαναχορήγηση ή την τροποποίηση του ποσού της παροχής που λαμβάνουν από τον αρμόδιο για την καταβολή αυτής φορέα, λόγω αλλαγής του ποσού της σύνταξης που λαμβάνουν από τον φορέα του εξωτερικού.
3. Διαμένουν μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα 15 συνεχόμενα έτη πριν από την υποβολή της αίτησης για τη λήψη του επιδόματος ή 15 έτη μεταξύ του 17ου και του 67ου έτους της ηλικίας τους, εκ των οποίων τα 10 συνεχόμενα πριν από την υποβολή της αίτησης και εξακολουθούν να διαμένουν στην Ελλάδα και μετά τη λήψη της παροχής.
4. Το ποσό του επιδόματος καταβάλλεται πλήρες (ή μειωμένο λόγω σύνταξης εξωτερικού ή προνοιακής παροχής εντός Ελλάδας, όπως προαναφέρθηκε) για όσους πληρούν αθροιστικά τα ανωτέρω κριτήρια και έχουν συμπληρώσει στη χώρα τουλάχιστον 35 πλήρη έτη διαμονής. Το ποσό μειώνεται κατά 1/35 για καθένα έτος που υπολείπεται των 35 ετών διαμονής στη χώρα.
5. Το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημά τους, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 4.320 ευρώ. Στην περίπτωση εγγάμων το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα, δεν υπερβαίνει το ποσό των 8.640 ευρώ.
6. Εξαιρούνται της παροχής οι μοναχοί/ές, οι οποίοι διαμένουν σε ιερές μονές και συντηρούνται από αυτές, και όσοι εκτίουν ποινή στερητική της ελευθερίας.
7 Επίσης, εξαιρούνται οι ανασφάλιστοι υπερήλικες και αυτοί που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, εφόσον ο/η σύζυγος λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή μεγαλύτερη από την παροχή (360 ευρώ).
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, στο εισόδημα δεν υπολογίζονται:
α) Οι οικονομικές ενισχύσεις που χορηγούνται σε άτομα με αναπηρίες λόγω της αναπηρίας τους,
β) το διατροφικό επίδομα που χορηγείται στους πάσχοντες από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και στους μεταμοσχευμένους,
γ) το επίδομα ανεργίας και
δ) η διατροφή που καταβάλλεται σε ανήλικο τέκνο με δικαστική απόφαση ή με συμβολαιογραφική πράξη ή με ιδιωτικό έγγραφο.
Στα περιουσιακά στοιχεία συνυπολογίζονται:
■ Η ακίνητη περιουσία: Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του αιτούντος, σύμφωνα με τα ανωτέρω, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 90.000 ευρώ.
■ Η κινητή περιουσία: Το τεκμήριο αντικειμενικής δαπάνης της κινητής περιουσίας του αιτούντος (επιβατικά Ι.Χ., Μ.Χ. αυτοκίνητα ή και δίκυκλα) δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 6.000 ευρώ.
Οι νέες αλλαγές από το 2022
Το πλήρες ποσό του μηνιαίου επιδόματος ανέρχεται σε 360 ευρώ. Το επίδομα καταβάλλεται σε μηνιαία βάση για όσους δικαιούχους κάνουν αίτηση από την πρώτη του επόμενου της υποβολής της αίτησης μήνα. Κατά της απόφασης περί απονομής ή μη του επιδόματος επιτρέπεται ένσταση ενώπιον του οργάνου εξέτασης ενστάσεων εντός τριών μηνών, που αρχίζει από την κοινοποίηση της απόφασης στον αιτούντα.
Τα αρμόδια όργανα πρέπει να εξετάσουν την ένσταση και υποχρεούνται να αποφανθούν μέσα σε έναν μήνα από την υποβολή της. Από την 1η Ιανουαρίου του 2022 κατ’ έτος με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης το επίδομα θα αυξάνεται με βάση συντελεστή που διαμορφώνεται κατά 50% από τη μεταβολή του ΑΕΠ και κατά 50% από τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους και δεν θα υπερβαίνει την ετήσια μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.
Τα τρία σημεία SOS
1. Οι ανασφάλιστοι υπερήλικες που ελάμβαναν ήδη, πριν από τις 12 Μαΐου 2016, παροχή από τον ΟΓΑ εξακολουθούν να λαμβάνουν την παροχή, σύμφωνα με το παλιό καθεστώς.
2. Το επίδομα δεν υπόκειται σε κράτηση για περίθαλψη. Οσοι λάβουν το επίδομα και δεν καλύπτονται για παροχές υγείας από τυχόν άλλη παροχή, δικαιούνται ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη από τις δημόσιες δομές υγείας με χρήση του ΑΜΚΑ.
3. Το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων υπόκειται σε παρακράτηση φόρου, καθώς και σε αναλογικό τέλος χαρτοσήμου 3%, πλέον 20% επί του χαρτοσήμου υπέρ ΟΓΑ, σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του άρθρου 13 παρ. 3 του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου.
ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ Φωτοαντίγραφο Δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας, Ειδικού Δελτίου Ταυτότητας Ομογενούς ή Διαβατηρίου του αιτούντα*
Πρόσφατο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης. Οι αλλοδαποί, που δεν έχουν οικογενειακή μερίδα στην Ελλάδα, υποβάλλουν δημόσιο έγγραφο που να αποδεικνύει την οικογενειακή τους κατάσταση
* Υπεύθυνη Δήλωση του Ν.1599/1986, θεωρημένη για το γνήσιο της υπογραφής από αρμόδια δημόσια αρχή, στην οποία να δηλώνει ότι, σε περίπτωση μεταβολής του ποσού της σύνταξης ή του επιδόματος που λαμβάνει, ή που θα χορηγηθεί, από άλλο ασφαλιστικό φορέα ή το Δημόσιο, της Ελλάδας ή του εξωτερικού, στον/ην ίδιο/α ή/και στο/η σύζυγο ή το άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης, θα το δηλώσει άμεσα στον ΟΓΑ.
Στην περίπτωση αυτή, οι βεβαιώσεις των αρμόδιων φορέων, που θα αναφέρουν τη μεταβολή ή τη χορήγηση άλλης παροχής, αρμοδίως επικυρωμένες και επίσημα μεταφρασμένες, θα κατατίθενται στην αρμόδια υπηρεσία του ΟΓΑ ή τον Ανταποκριτή του ΟΓΑ. Επίσης να δηλώνει ότι, για οποιαδήποτε μεταβολή στην προσωπική και οικογενειακή του/ης κατάσταση ή απουσία το υ/ης στο εξωτερικό θα πρέπει να ενημερώσει άμεσα την αρμόδια υπηρεσία του ΟΓΑ ή τον Ανταποκριτή του ΟΓΑ*
Φωτοαντίγραφο πρώτης σελίδας του βιβλιαρίου καταθετικού λογαριασμού Τράπεζας ή ΕΛ.ΤΑ., με δικαιούχο ή συνδικαιούχο τον/ην αιτούντα/ούσα, από την οποία να προκύπτει ευκρινώς ο αριθμός «ΙΒΑΝ».
* Φωτοαντίγραφο του εντύπου Ε1 δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων και του αντίστοιχου εκκαθαριστικού σημειώματος της αρμόδιας φορολογικής αρχής, του φορολογικού έτους, που προηγείται εκείνου που υποβάλλεται η αίτηση*
Φωτοαντίγραφο του εντύπου «Δήλωση Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων – Πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου Ν.4223/2013» (εκτύπωση εκκαθαριστικού τελευταίας εκκαθάρισης) του αιτούντα.*
Πρόσφατη βεβαίωση από την αρμόδια υπηρεσία χορήγησης παροχών πρόνοιας, του οικείου Δήμου ή άλλου αρμόδιου φορέα, από την οποία να προκύπτει αν ο/η αιτών/ούσα λαμβάνει οποιοδήποτε επίδομα και σε καταφατική περίπτωση, το είδος των επιδομάτων, το μηνιαίο ποσό και η χρονική διάρκεια χορήγησης.
Σε περίπτωση εγγάμων ή σε διάσταση, ή σύναψης συμφώνου συμβίωσης, τη βεβαίωση αυτή θα προσκομίζουν και οι δύο σύζυγοι ή και τα δύο μέρη του συμφώνου συμβίωσης, ή και ο/η εν διαστάσει σύζυγος.* Φωτοαντίγραφο Δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας, Ειδικού Δελτίου Ταυτότητας Ομογενούς ή Διαβατηρίου του συζύγου σε περίπτωση εγγάμων ή του συντρόφου σε περίπτωση σύναψης συμφώνου συμβίωσης.*
Βεβαίωση στην οποία να αναφέρεται ο χρόνος έναρξης της συνταξιοδότησης και το μηνιαίο ποσό της σύνταξης που λαμβάνει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης για τη χορήγηση του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων. Οι συνταξιούχοι ελληνικών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ), θα πρέπει να συνυποβάλλουν βεβαίωση για το αν λαμβάνουν ή δικαιούνται επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (Ε.Κ.Α.Σ.).*
Βεβαίωση στην οποία να αναφέρεται ο χρόνος έναρξης της συνταξιοδότησης και το μηνιαίο ποσό της σύνταξης που λαμβάνει ο/η σύζυγος ή ο συμβίων ή ο εν διαστάσει σύζυγος, κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης για τη χορήγηση του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων. Οι συνταξιούχοι ελληνικών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ), θα πρέπει να συνυποβάλλουν βεβαίωση για το αν λαμβάνουν ή δικαιούνται επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (Ε.Κ.Α.Σ.).*
Όσοι έχουν χρόνο παραμονής ή ασφάλισης σε χώρα του εξωτερικού ή/και λαμβάνουν σύνταξη από το εξωτερικό, απαιτείται η προσκόμιση πρόσφατης βεβαίωσης του αρμόδιου ασφαλιστικού φορέα της αλλοδαπής, από την οποία να προκύπτει αν δικαιούνται ή αν λαμβάνουν σύνταξη από τη χώρα αυτή και σε περίπτωση που λαμβάνουν, να αναφέρεται το μηνιαίο ποσό αυτής. Σε περίπτωση εγγάμων ή σε διάσταση ή σύναψης συμφώνου συμβίωσης, τη βεβαίωση αυτή θα προσκομίζουν και ο/η σύζυγος ή ο/η εν διαστάσει σύζυγος ή και τα δύο μέρη του συμφώνου συμβίωσης.
Οι βεβαιώσεις που εκδίδονται από αλλοδαπούς φορείς, πρέπει να είναι αρμοδίως επικυρωμένες και επίσημα μεταφρασμένες. Η βεβαίωση ασφάλισης σε ελληνικούς φορείς ή το ελληνικό Δημόσιο, σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε χώρες με τις οποίες η Ελλάδα έχει υπογράψει διμερή Συμφωνία Κοινωνικής Ασφάλισης, δύναται να αναζητείται αυτεπάγγελτα.
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις που ο/η αιτών/ούσα διέμενε σε χώρες (π.χ. Γεωργία, συμπεριλαμβανομένης της Απχαζίας και της Νότιας Οσετίας, την Κιργιζία, την Ανατολική Ουκρανία, τη Λιβύη, τη Σομαλία, το Σουδάν, την Υεμένη κλπ.), από τις οποίες, η έκδοση βεβαιώσεων είναι ιδιαίτερα δυσχερής, λόγω έκτακτων γεγονότων ή ιδιαίτερων κοινωνικοπολιτικών συνθηκών, τότε είναι δυνατόν να γίνεται δεκτή υπεύθυνη δήλωση σχετικά με την ασφάλιση ή τη συνταξιοδότηση.*
Ένα η περισσότερα από τα δικαιολογητικά για την απόδειξη της μόνιμης κατοικίας (βλ. παρακάτω λίστα)* Δικαιολογητικά απόδειξης μόνιμης κατοικίας: ● Βεβαίωση της αρμόδιας δημοτικής αρχής, για τη μόνιμη κατοικία, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 279 του Ν.3463/2006, το άρθρο 4 παρ. 5 του Ν.2647/1998, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 13 παρ.3 του Ν.3242/2004, όπως ισχύουν σήμερα.
● Αντίγραφα των εντύπων Ε1 δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή θεωρημένα εκκαθαριστικά σημειώματα ή των εντύπων Ε9. ● Φωτοαντίγραφα όλων των σελίδων του/των διαβατηρίου/ων, της Ελλάδας ή της αλλοδαπής, εφόσον πρόκειται για πολίτες και άλλων χωρών. ● Πιστοποιητικό μετοικεσίας.
● Βεβαίωση ελληνικού ασφαλιστικού φορέα από την οποία να προκύπτει αναλυτικά ο χρόνος ασφάλισής του. Αντίγραφο βιβλιαρίου υγείας.
● Μισθωτήριο συμβόλαιο, με μισθωτή το δικαιούχο ή τον/τη σύζυγο του, κατατεθειμένο στην αρμόδια Δ.Ο .Υ. ή σε περίπτωση που φιλοξενείται από συγγενείς α΄ ή β΄ βαθμού, αντίγραφο αρχικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φιλοξενούντος, που να το αποδεικνύει.
● Βεβαίωση από την αρμόδια περιφερειακή διεύθυνση του ΟΑΕΔ, από την οποία να προκύπτει η ημερομηνία κατάθεσης δικαιολογητικών για την καταβολή του εφ’ άπαξ επιδόματος ομογενών ή επιδόματος ανεργίας. ● Βεβαίωση από την αρμόδια υπηρεσία καταβολής παροχών πρόνοιας, του οικείου Δήμου, από την οποία να προκύπτει το χρονικό διάστημα επιδότησης κατά το οποίο ο αιτών τυχόν ελάμβανε ή λαμβάνει επίδομα στεγαστικής συνδρομής.
● Λογαριασμοί ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ύδρευσης κλπ). ● Οποιοδήποτε άλλο έγγραφο στοιχείο από το οποίο προκύπτει η μόνιμη και νόμιμη διαμονή και εγκατάσταση στην Ελλάδα
