Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Μάνφρεντ Βέμπερ, θα ζητήσει αυστηρότερο έλεγχο των Οργανώσεων Κοινωνίας Πολιτών στο πλαίσιο της αλλαγής των κανόνων διαπίστευσης των οργανώσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με αφορμή το σκάνδαλο Quatargate, οργανώσεις που νομίζω σκοπίμως, τόσο διεθνώς και στην Ελλάδα περισσότερο, συνεχίζουν να αποκαλούν ΜΚΟ αντί ΟΚΠ. Ο όρος ΜΚΟ έχει υποστεί δυσφήμηση, η οποία συμφέρει τους φορείς εξουσίας να συντηρείται κι επίσης στο υποσυνείδητο των ανθρώπων το “Μη” έχει αρνητικό πρόσημο, ακόμη κι όταν ακολουθείται από το “κυβερνητικές”, που σε κάθε περίπτωση οι λέξεις παραπέμπουν σε μορφές πολιτικής σαν κι αυτές που είναι υπεύθυνες για τα δεινά του κόσμου, άρα το ΜΚΟ αθροίζεται με την πολιτική και τα κόμματα, δεν αντιδιαστέλλεται. Επίσης ο όρος οργανώσεις κοινωνίας πολιτών, με τις λέξεις “κοινωνία” και “πολίτες” που περιέχει, προσφέρει ευρύτερη νομιμοποίηση, από τον όρο ΜΚΟ, οπότε γι’ αυτό αποφεύγεται η χρήση του από τους ισχυρούς και τους πολεμίους της κοινωνίας πολιτών, η οποία αμφισβητεί συνεχώς την πολιτική εξουσία, κάνοντας τον κόσμο καλύτερο, χωρίς ωστόσο να αφαιρεί ελευθερία, αντιθέτως να προσθέτει. Έτσι δεν εκπλήσσει η χρήση ενός θεσμικώς ανύπαρκτου όρου (ΜΚΟ) αντί του επισήμου ΟΚΠ (ΟΗΕ, ΕΕ, εθνικές νομοθεσίες), ακόμη κι από επισήμους εκπροσώπους της συντεταγμένης πολιτείας.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τώρα, ειδικώς μεγάλο μέρος των συντηρητικών δυνάμεων, θεωρούν ότι επειδή μερικές οργανώσεις τις υποπτεύονται ότι είναι πραγματικά “μαύρα κουτιά” για επιρροή και σκοτεινά οικονομικά συμφέροντα, είναι μια καλή ευκαιρία για να περιοριστεί ο ρόλος τους, να αποθαρρυνθούν οι εθελοντές και λειτουργοί τους, ακόμη και οι εργαζόμενοι (βλ. πως αισθάνονται ντροπή μερικές φορές στην Ελλάδα οι εργαζόμενοι σε δομές προσφύγων όταν οι οργανώσεις δυσφημούνται σχεδόν ως εγκληματικές) και στο τέλος να τους αφαιρεθεί το ηθικό πλεονέκτημα, που κατά τη γνώμη μου είναι οι μόνες κυρίως που το διαθέτουν στον σύγχρονο κόσμο (έστω κατά μαχητό τεκμήριο), ειδικώς στις φιλελεύθερες δημοκρατίες.
Αλλά οι νέοι έλεγχοι που ετοιμάζονται, συνιστούν ένα οδυνηρό σημείο για πολλές από τις ενώσεις πολιτών, καθώς στοχοποιούνται συλλήβδην και προληπτικά, γίνονται θύματα μιας γενικευμένης εκστρατείας εναντίον όλων των ΟΚΠ. Σύμφωνα με το προσχέδιο που έχει διαρρεύσει το Ευρ. Κοινοβούλιο θα πρέπει να αρνείται την πρόσβαση σε οποιουσδήποτε εκπροσώπους συμφερόντων που δεν περιλαμβάνονται στο μητρώο διαφάνειας, είτε είναι λομπίστες είτε ΜΚΟ, ταυτίζονται δηλαδή ολοκληρωτικά οι ομάδες προώθησης οικονομικών συμφέροντων με τις ενώσεις πολιτών με ιδεολογικό περιεχόμενο. Αυτή η υποχρέωση σημαίνει, ότι οι ΟΚΠ θα πρέπει να εγγραφούν στο εν λόγω μητρώο μόνο μετά από «περιεκτικό προκαταρκτικό έλεγχο», συμπεριλαμβανομένων των πηγών χρηματοδότησής τους και των τελικών δικαιούχων. Όλες οι εισερχόμενες και εξερχόμενες πληρωμές πρέπει να γνωστοποιούνται ως μέρος της εγγραφής στο μητρώο διαφάνειας, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς κεφαλαίων από μια ΜΚΟ σε άλλη. Οι μεγάλες ΟΚΠ που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο με τις εταιρείες και να εκπληρώνουν τις ίδιες υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων, αναφέρει το προσχέδιο, κάτι που γίνεται δαπανηρό στα όρια του απαγορευτικού. Ένα μέρος της αριστεράς συμφωνεί και επαυξάνει (καθόλου η δημοκρατική αριστερά, S&D και οι Πράσινοι, όμως), οι ΟΚΠ ξεπλένουν τον καπιταλισμό στρέβλωση του οποίου είναι η κοινωνία πολιτών, διευκολύνουν το φιλελεύθερο κράτος αντί να το αφήσουν να βουλιάξει, εκτεθεί και καταρρεύσει, υπονομεύουν την “υποχρέωση” του για πλήρη και μόνιμη απασχόληση όλων και μάλιστα χωρίς αξιολογήσεις και μεταρρυθμίσεις, διοχετεύουν σε λάθος κατεύθυνση τις υγιείς προθέσεις πολλών ανθρώπων που θέλουν να βοηθούν αντί να ενταχθούν στο “κόμμα”.
Αν δεν είναι αυτό ασφυκτικό θεσμικό και πολιτικό περιβάλλον για την κοινωνία πολιτών στην Ευρώπη τότε τι είναι; Έτσι μπορεί να γίνει καλύτερα αντιληπτό το εύρος και βάθος του διωγμού που υφίστανται οι ΟΚΠ στις αυταρχικά κράτη και τις ανώριμες δημοκρατίες. Κι έτσι εξηγείται γιατί τώρα που έχει ανάγκη τις ΟΚΠ και την κοινωνία πολιτών σε άμεση και πλήρη ανάπτυξη ο Ερντογάν στην Τουρκία των σεισμών, δεν μπορεί να τους βρει γιατί πρώτα τους έχει εκμηδενίσει, ακόμη κι εκείνες που είναι αντικειμενικά οι πιο αθώες, ουδέτερες και απυρόβλητες πολιτικά, όπως αυτές της πολιτικής προστασίας και της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Η πολιτική εξουσία και τα κόμματα διεκδικούν πάλι πίσω το μονοπώλιο άσκησης της πολιτικής, οι ενώσεις πολιτών δεν είναι τίποτα παραπάνω από ιδιώτες που αυτοδια(σ)τρέφονται, ας κρατικοποιήσουμε πάλι την αρετή.
Νίκος Γιαννής
αποδέκτες σε bcc: λόγω GDPR και αποφυγής reply to all, όποιος επιθυμεί υπάρχει φόρουμ συζήτησης στην ομάδα Facebook “Ο κόσμος των συλλόγων”.
