Οι κοινωνικές οργανώσεις έχουν την τάση να διαμορφώνουν ομάδες βάσει κοινών οικονομικών και πολιτικών συγγενειών και συμφερόντων. Ορισμένες από τις ομάδες και τα δίκτυα των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας που έχουν οικοδομηθεί προς το συμφέρον της ανταγωνιστικότητας αποτελούν πραγματικούς ευρωπαϊκούς επιχειρηματικούς γίγαντες. Ομάδες έχουν επίσης σχηματιστεί στον πολιτικό κόσμο. Η κοινωνική οικονομία στην Ευρώπη έχει δημιουργήσει πολλές οργανώσεις οι οποίες ενεργούν ως εκπρόσωποί της.
Μέσω αυτών, έχει συμμετάσχει στην κατάρτιση και την εφαρμογή εθνικών πολιτικών και πολιτικών της ΕΕ όποτε στις διαδικασίες αυτές δημιουργήθηκε χώρος για τη συμμετοχή τέτοιας μορφής κοινωνικών συνομιλητών. Στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, οι ενώσεις που εκπροσωπούν εταιρείες και οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας προέκυψαν κατά κύριο λόγο από μια τομεακή προοπτική, η οποία οδήγησε στην εμφάνιση οργανώσεων, ενώσεων και πλατφόρμων που εκπροσωπούν πιστωτικούς, γεωργικούς και εργατικούς συνεταιρισμούς, μεταξύ άλλων, καθώς και εταιρείες αλληλασφάλισης, εταιρείες και ενώσεις πρόνοιας και άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις κοινωνικής δράσης.
Η διαδικασία αυτή έχει πραγματοποιηθεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς η κοινωνική οικονομία (είτε οι «οικογένειες» που την συναποτελούν είτε το σύνολό της) παραδοσιακά έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε διάφορες πολιτικές της ΕΕ. Αυτό κατέστη σαφές κατά το έτος υπογραφής της – 31 – …/… Συνθήκης της Ρώμης, όταν ιδρύθηκε η Eurocoop (Ευρωπαϊκή Κοινότητα Συνεταιρισμών Καταναλωτών), η οργάνωση που εκπροσωπεί τους συνεταιρισμούς καταναλωτών της Ευρώπης, καθώς και κατά την ανάπτυξη της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής με τη βοήθεια της Γενικής Επιτροπής Γεωργικής Συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (COGECA). Σήμερα, οι οργανώσεις που εκπροσωπούν την κοινωνική οικονομία στην Ευρώπη είναι: 1. Οικογένεια των συνεταιρισμών: – EUROCOOP: Ευρωπαϊκή Κοινότητα Συνεταιρισμών Καταναλωτών – CECODHAS: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Συντονισμού Κοινωνικής Κατοικίας –τμήμα συνεταιρισμών – CECOP: Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Εργατικών και Κοινωνικών Συνεταιρισμών και Συμμετοχικών Επιχειρήσεων – COGECA: Γενική Επιτροπή Γεωργικής Συνεργασίας – GEBC:
Ευρωπαϊκή Ομάδα Συνεταιριστικών Τραπεζών – UEPS: Ευρωπαϊκή Ένωση Κοινωνικών Φαρμακείων Η οργάνωση «Ευρωπαϊκοί Συνεταιρισμοί» αποτελεί την κεντρική οργάνωση που καλύπτει όλους αυτούς τους φορείς εκπροσώπησης των ευρωπαϊκών συνεταιρισμών. 2. Οικογένεια των εταιρειών αλληλασφάλισης: – AIM: Διεθνής Ένωση Ταμείων Αλληλασφάλισης – AMICE – Ένωση Αλληλοβοηθητικών Συνεταιρισμών Ασφαλιστών και Ασφάλισης στην Ευρώπη 3. Οικογένεια των ενώσεων και των οργανώσεων κοινωνικής δράσης: – CEDAG: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ενώσεων Γενικού Συμφέροντος – EFC: Ευρωπαϊκό Κέντρο Ιδρυμάτων – Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Κοινωνικών ΜΚΟ 4. Πλατφόρμες κοινωνικών επιχειρήσεων: – CEFEC: Κοινωνικές Εταιρείες της Ευρώπης, Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Κοινωνικών Εταιρειών, Πρωτοβουλιών Απασχόλησης και Κοινωνικών Συνεταιρισμών.
Οι περισσότερες από αυτές τις οργανώσεις εκπροσώπησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι με τη σειρά τους μέλη της Social Economy Europe (Κοινωνική Οικονομία της Ευρώπης), της Μόνιμης Ευρωπαϊκής Διάσκεψης των Συνεταιρισμών, των Αλληλασφαλιστικών Εταιρειών, Ενώσεων και Ιδρυμάτων, που είναι σήμερα η κορυφαία εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής κοινωνικής οικονομίας ενώπιον των ευρωπαϊκών θεσμών. Η πλατφόρμα αυτή δημιουργήθηκε τον Νοέμβριο του 2000 με το όνομα CEPCMAF. Σε ορισμένες χώρες, οι αντιπροσωπευτικές ενώσεις έχουν υπερβεί το τομεακό επίπεδο και έχουν δημιουργήσει διατομεακές οργανώσεις που αναφέρονται ρητά στην κοινωνική οικονομία.
Σχετικά παραδείγματα είναι η CEPES, η Ισπανική Συνομοσπονδία Επιχειρήσεων Κοινωνικής Οικονομίας και η Πλατφόρμα Κοινωνικής Οικονομίας στο Λουξεμβούργο. Άλλες ομαδοποιήσεις έχουν ακολουθήσει άλλου είδους κριτήρια: για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαπέντε ετών εμφανίστηκαν τα κοινά δίκτυα πλατφόρμων που εκπροσωπούν την κοινωνική οικονομία, κυβερνητικούς φορείς (όπως δημοτικά συμβούλια) και/ή εταιρείες και άλλες κοινωνικές οργανώσεις. Πρόκειται για την περίπτωση του ESMED, του Ευρωμεσογειακού Δικτύου Κοινωνικής Οικονομίας, που απαρτίζεται από τις εθνικές πλατφόρμες κοινωνικής οικονομίας ή πλατφόρμες συνεταιρισμών της Πορτογαλίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας, του Μαρόκου και – 32 – …/… της Τυνησίας· το REVES, Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πόλεων και Περιφερειακών Περιοχών για την Κοινωνική Οικονομία· το ENSIE, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κοινωνικών Επιχειρήσεων για την Ένταξη και την FEDES – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Κοινωνικών Εργοδοτών. Όλες αυτές οι οργανώσεις προωθούν ενεργά την κοινωνική οικονομία. Το Διεθνές Κέντρο Έρευνας CIRIEC, με τη σειρά του, αποτελεί ένα ασυνήθιστο παράδειγμα οργάνωσης με συμμετοχή μελών στο οποίο συνενώνονται οργανώσεις που εκπροσωπούν εταιρείες του δημόσιου τομέα και της κοινωνικής και συνεταιριστικής οικονομίας πολλών ευρωπαϊκών χωρών με ερευνητές που ειδικεύονται στον τομέα αυτόν
