Ο εθελοντισμός στην Ελλάδα συναντάται κυρίως σε άδηλη μορφή μέσα από παραδοσιακούς θεσμούς αλληλεγγύης όπως τοπικοί σύλλογοι, ενορίες της εκκλησίας και άλλα φιλανθρωπικά σωματεία και ιδρύματα. Όλες αυτές οι δραστηριότητες δεν καταγράφονται σε επίσημες στατιστικές.
Τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν βεβαίως και άλλες σύγχρονες μορφές που χρηματοδοτήθηκαν κυρίως από το ΕΚΤ. Αυτή η δηλωμένη δραστηριότητα που αναπτύσσεται μέσω ΜΚΟ επισκιάζει ένα μεγάλο μέρος της αυθεντικής κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και συνάμα στρεβλώνει τις πολιτικές που προωθούν οι κυβερνήσεις.
Ο συνεργατισμός όμως ως διαδικασία προϋποθέτει την αναγνώριση της ισοτιμίας και των άλλων άτυπων μορφών κοινωνικής οικονομίας οι οποίες μάλιστα έχουν μακρά παράδοση και βαθιές ρίζες στην χώρα και συγκροτούν ως ένα βαθμό το κοινωνικό κεφάλαιο.
Έτσι εκτός από την άδηλη οικονομία που αναδύεται μέσα από την κρίση, ο ρόλος της κοινωνίας πολιτών, οι θεσμοί αλληλεγγύης και ο συνεργατισμός είναι το ύστατο οχυρό, ο εναλλακτικός τρόπος επιβίωσης των πλέον αδυνάτων τμημάτων της κοινωνίας. Ας σημειώσουμε ότι ο κόσμος των συλλόγων συμπεριλαμβάνει ανθρωπιστικές οργανώσεις, κοινωνικές δομές αλληλεγγύης, πολιτιστικούς και οικολογικές οργανώσεις, κοινωνικούς ακτιβιστές και ενεργούς πολίτες. Η δράση τους είναι πολύ σημαντική γιατί γιατρεύει τις πληγές που προκαλεί ο άκρατος ανταγωνισμός, αλλά και δημιουργεί ολοένα θέσεις εργασίας σε πεδία όπου η αγορά δεν έχει ενδιαφέρον να επενδύσει και το κράτος αποσύρεται λόγω στενότητας πόρων.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΑΝΟΙΚΤΟΤΗΤΑ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.
Το θαύμα της άμεσης δημοκρατίας στην Αθήνα του 5ου αι. π.Χ. της άυλης πνευματικής διαδικασίας είναι ένα ιστορικό παράδειγμα αποτυπωμένο στη πολιτιστική κληρονομιά, τα μάρμαρα και τους βράχους της Ακρόπολης των Αθηνών ως παράδειγμα στην συλλογικής δημιουργίας. Η συμμετοχική δημοκρατία σήμερα είναι η έκφραση της ανοικτότητας, του διαλόγου, της διαφάνειας, του κοινωνικού ελέγχου που ενισχύει την συλλογική δημιουργία. Ο συνεργατισμός είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για τα παραπάνω, αλλά και δύναμη εκκίνησης της κοινωνικής οικονομίας. Παράλληλα ο συνεργατισμός ξεκινά από την οργανωμένη κοινωνία πολιτών και αξιοποιεί τις ως τώρα θετικές της εμπειρίας επιδιώκοντας να τις συνδέσει με το νέο αναπτυσσόμενο ρεύμα που προέκυψε κυρίως με την ψήφιση του ν. 4019/11 στα χρόνια της κρίσης.
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Το έλλειμμα της κοινωνικής οικονομίας που καταγράφεται στην χώρα, πρέπει να εννοηθεί ότι οφείλεται στην μη αναγνώριση των ποικίλων μορφών εθελοντισμού, ως φορέα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας σε δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο. Αυτή ήταν η συνέπεια του κατακερματισμού του «κόσμου των συλλόγων» που ιδιοτελώς υπέθαλψε ποικιλοτρόπως το πελατειακό κράτος. Η ανάγκη για πανελλήνια πλατφόρμα κοινωνικής οικονομίας, για εθνική πλατφόρμα, για πανελλήνιο σύνδεσμο ή συνομοσπονδία έχει πλέον ωριμάσει. Επείγει η ενοποίηση των οργανώσεων και των φορέων της κοινωνίας πολιτών και των κοινωνικών επιχειρήσεων κάθε μορφής για την θεσμική ολοκλήρωση των πολιτικών για την κοινωνική οικονομία. Μόνο το κοινωνικό συνειδητοποιημένο υποκείμενο – κοινωνικός εταίρος και συγκροτημένο θεσμικά μπορεί να επιβάλλει σοβαρή πολιτική για τον τρίτο τομέα της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα. Βρισκόμαστε στην εποχή του συνεργατισμού όχι μόνο των ανθρώπων, αλλά και των συλλογικοτήτων παλαιών και νέων.
