Πράσινη ανάπτυξη και συμμετοχική δημοκρατία

Αναδημοσίευση από oikopress.gr

Γράφει ο Αλέξανδρος Ξυράφης, Γεωπόνος

1. Τι είναι πράσινη ανάπτυξη;

Η πράσινη ανάπτυξη επενδύει σε μία μακρόπνοη λύση για την κλιματική αλλαγή μέσω της πράσινης οικονομίας και της συμμετοχικής δημοκρατίας η οποία βασίζεται στην καθολική αποδοχή μεταρρυθμίσεων σε αυτό τον τομέα.

2. Γενική παρουσίαση της δράσης.

Η δικτυακή συνεργασία των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών και των τοπικών αρχών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο δύναται να προάγει την ευαισθητοποίηση, την εκπαίδευση, το διάλογο, την αμοιβαία κατανόηση και την κοινή προσέγγιση για την ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας και της συμμετοχικής δημοκρατίας.

Η πράσινη οικονομία αναγνωρίζεται σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο, τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες, ως η βασική προϋπόθεση για την αειφορία καθώς και για τη βιώσιμη ανάπτυξη, μπροστά στην απειλή της οικολογικής κατάρρευσης του πλανήτη εξαιτίας των ρυπογόνων δραστηριοτήτων του ανθρώπου αλλά και του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Θεωρείται, μάλιστα, ως η μόνη λύση ριζικής αντιμετώπισης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης η οποία στοχεύει στην πρόληψη προτού είναι πλέον αργά όσον αφορά την εύρεση της «θεραπείας». Αποτελεί το κλειδί για το μέλλον της οικονομίας, καθώς συνδυάζει το τερπνό της οικοπροστασίας μετά του ωφελίμου της οικονομίας καθώς και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.

Κινητήρια δύναμη της πράσινης οικονομίας αποτελεί η συμμετοχική δημοκρατία έχοντας ως σύμμαχο τη νέα υψηλή πράσινη τεχνολογία, η οποία ολοένα και εισδύει σε όλους τους τομείς της ενέργειας, της παραγωγής και των υπηρεσιών.

Συνδέεται άμεσα με την πράσινη ζήτηση σε υγιεινά και ωφέλιμα προϊόντα και υπηρεσίες καθώς και με την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την οικοδιαχείριση του νερού. Επίσης, συνδέεται άμεσα με τα βιοκλιματικά κτίρια και την εξοικονόμηση της ενέργειας, με την πολιτική για τις πράσινες πόλεις και την ανακύκλωση, με την οικοπροστασία των δασών και της θάλασσας, και τέλος, με την αξίωση για καθαρό περιβάλλον και υγεία.

Το κέρδος, με αυτό τον τρόπο, υπεισέρχεται διπλό. Από τη μία πλευρά, έχουμε ενεργητική προωθητική διαδικασία για την προστασία του περιβάλλοντος και από την άλλη, πράσινη ανάπτυξη.

Καταλύτης και μοχλός πίεσης για την εφαρμογή και τη διάχυση των πρακτικών της πράσινης οικονομίας αποτελούν η κινητοποίηση του κοινωνικού κεφαλαίου και η συνέργεια με τον κρατικό μηχανισμό.

Ο θεσμός της συμμετοχικής δημοκρατίας καθίσταται απαραίτητο να λάβει την μορφή της εταιρικής σχέσης και της βιώσιμης συνέργειας μεταξύ των κοινωνικών εταίρων ώστε να προβεί αποτελεσματικός.

3. Πώς δύναται οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών να αποτελέσουν μοχλό για την πράσινη ανάπτυξη;

Με την κινητοποίηση του «κοινωνικού κεφαλαίου» επιδιώκοντας την εταιρική σχέση μεταξύ των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον τομέα της αειφόρου ανάπτυξης, της οικονομίας και του περιβάλλοντος, οδηγώντας με αυτό τον τρόπο στο θεσμό της συμμετοχικής δημοκρατίας.

Με την ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας και των κρατικών οργανισμών για τις εναλλακτικές πρακτικές προστασίας και αειφόρου ανάπτυξης του περιβάλλοντος και της οικονομίας, με εφαρμογή την ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας.

Με την εκπαίδευση των ομάδων στόχων εμπλουτίζοντας τη γνώση τους ώστε να ενισχύσει σε μακροοικονομικό και μικροοικονομικό επίπεδο προκειμένου να εκμεταλλευτούν τις εναλλακτικές μορφές αειφόρου ανάπτυξης τις οποίες προσφέρει η πράσινη οικονομία έχοντας ως αποτέλεσμα να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις αναπτυσσόμενες χώρες.

4. Ποια μέσα μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών ώστε να φτάσουν στο στόχο τους;

Με τη χρησιμοποίηση ενός μείγματος επικοινωνιακών μέσων και εκπαιδευτικών πρακτικών διαδικασιών προς τις ομάδες στόχων με σκοπό την αποδοχή και υιοθέτηση μίας νέας μορφής διακυβέρνησης, όπως είναι η συμμετοχική δημοκρατία.

Με τη διάδοση των πρακτικών της πράσινης οικονομίας ως μία βιώσιμη και αειφόρο λύση για την προστασία του περιβάλλοντος και την ανάπτυξη της οικονομίας.

Με την καθιέρωση εταιρικής συνεργασίας μεταξύ των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με προγραμματικές συμφωνίες οι οποίες θα συμβάλλουν στην κινητοποίηση καθώς στη μεταφορά τεχνογνωσίας αλλά και βέλτιστων τεχνικών όσον αφορά την ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας και της προστασίας του περιβάλλοντος. 

5. Σύντομη περιγραφή των ομάδων-στόχων και όλων των συμμετόχων (εταίρους κ.ά.).

Οι ομάδες στόχος / δικαιούχοι του προγράμματος είναι οι εξής:

α. Κρατικοί φορείς και Τοπική Αυτοδιοίκηση όπου τα στελέχη τους είναι οι ιθύνοντες για τη χάραξη και την υλοποίηση οικονομικής και περιβαλλοντολογικής πολιτικής καθώς, επίσης, και οι φορείς οι οποίοι δύνανται να αποδεχθούν τη συμβολή της συμμετοχικής δημοκρατίας στην πράξη. 

β. Οι οργανώσεις τις Κοινωνίας των Πολιτών στην Ελλάδα, οι οποίες με τη συμμετοχή τους και τη δραστηριότητά τους λειτουργούν ως καταλύτης στην ανάπτυξη της κουλτούρας προς στην πράσινη οικονομία αλλά και προς την ανάπτυξη της συμμετοχικής δημοκρατίας. 

γ. Μικρές και Μεσαίες επιχειρήσεις, Ερευνητικά ιδρύματα, αγρότες και ελεύθεροι επαγγελματίες.

δ. Οι συνεργαζόμενες οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις αναπτυσσόμενες χώρες. 

ε. Οι τελικοί ωφελούμενοι θα είναι οι νέοι άνθρωποι, δάσκαλοι και καθηγητές καθώς και ο ευρύτερος πληθυσμός στην Ελλάδα. 

6. Περιγραφή της δράσης και της αναμενόμενης αποτελεσματικότητά της.

Ο γενικός στόχος του έργου είναι η συγκρότηση και η κινητοποίηση του κοινωνικού κεφαλαίου της Ελλάδας προς την ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας καθώς και την καθιέρωση ως θεσμού της συμμετοχικής δημοκρατίας ως λύση για τη βιώσιμη ανάπτυξη σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.

Οι επιμέρους στόχοι του έργου είναι:

α. Η θεσμοθέτηση της ανάπτυξης διαλόγου και η επιδίωξη συνεργασίας μεταξύ των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών και του κράτους Τοπικής Αυτοδιοίκησης με την καθιέρωση ενός χρηστικού μοντέλου συμμετοχικής δημοκρατίας το οποίο θα χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο-παράδειγμα και πρακτικής για εφαρμογή και στις αναπτυσσόμενες χώρες του ευρύτερου Ευρωπαϊκού χώρου.

β. Η μελέτη και η ανάπτυξη επικοινωνιακού πλάνου (έκθεση, συνέδριο, κ.ά.) το οποίο να έχει όσο το δυνατό μεγαλύτερη διάχυση των βέλτιστων πρακτικών στις ομάδες-στόχους για την ευαισθητοποίησή τους στην ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας και της συμμετοχικής δημοκρατίας.

γ. Η μελέτη και η ανάπτυξη σειράς μαθημάτων και μεθόδων διδασκαλίας (σεμινάρια, βιωματική μάθηση, κ.ά.) τα οποία θα λειτουργήσουν ως πρότυπο και για τη δικτύωση και σε άλλες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αναμενόμενα αποτελέσματα

Αντικειμενικοί επαληθεύσιμοι δείκτες αποτελεσμάτων του έργου θα είναι το ποσοτικό και ποιοτικό μέγεθος της συμμετοχής και της αφύπνισης των ομάδων στόχων. 

Η δημιουργία λειτουργικής δομής για τη συμμετοχική δημοκρατία σε τοπικό επίπεδο. Μετρήσιμα οικονομικά οφέλη, όπως είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας στην πράσινη οικονομία. 

Συσσώρευση και δημιουργία βάσης δεδομένων και γνώσης με πολλαπλασιαστική διάσταση των αποτελεσμάτων σε τέσσερα διαθεματικά ζητήματα, και πιο συγκεκριμένα:

Οικονομία και Τεχνολογία

Η εισαγωγή νέων πρακτικών, τεχνογνωσίας και τεχνολογίας τα οποία θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας, με αποτέλεσμα τη δημιουργία νέας αγοράς και νέων θέσεων εργασίας. 

Διάχυση αποτελεσμάτων με παράλληλες πιέσεις για τη θέσπιση απαραίτητης νομοθετικής ρύθμισης της συμμετοχικής δημοκρατίας και της φιλοσοφίας για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών με το κράτος, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και με ερευνητικά ιδρύματα για τη μεταφορά τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών.

Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού

Με τη δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου και σχέσεων εμπιστοσύνης στην αναβάθμιση των τεχνικών δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Περιβάλλον, Υγεία και κοινωνικά οφέλη

Με την εισαγωγή νέων πρακτικών διαχείρισης του περιβάλλοντος, με την προώθηση της πράσινης επιχειρηματικότητας και της αειφόρου ανάπτυξης που αποτελεί και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, με τον περιορισμό της υπερεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων καθώς και με τη μείωση της μόλυνσης, έχοντας ως τελικό αποτέλεσμα, το καθαρότερο περιβάλλον γεγονός το οποίο αποτελεί βασικό συντελεστή αλλά και προϋπόθεση για την κοινωνική ευμάρεια και την δημόσια υγεία. 

Συμμετοχική δημοκρατία

Με την εφαρμογή του θεσμού της συμμετοχικής δημοκρατίας πέραν της ενίσχυσης της πράσινης οικονομίας, προσδοκάται η διαφάνεια, η συμμετοχή, η υπευθυνότητα (λογοδοσία), η αποτελεσματικότητα καθώς και η συνεκτικότητα όλων των κοινωνικών εταίρων για τη λύση προβλημάτων τα οποία απασχολούν την κοινωνία.